I2a2-M223 Paleo-Evropljani | Germani

Uvod

Haplogrupa I2a2-M223 je jedna od ogranaka od ancestralne haplogrupe I2a-L460, koja je najvjerovatnije formirana negdje na širem području centralne i zapadne Evrope. Najveća frekvencija ove grane se danas nalazi na području Njemačke, Beneluksa, Velike Britanije i Skandinavije. Među Bošnjacima i susjednim zapadnobalkanskim narodima se susreće samo u tragovima. Najvisočija frekvencija ove grane na bošnjačkom etničkom području se nalazi na Sandžaku, naročito na području Donjeg Bihora u bjelopoljskoj opštini.

Porijeklo

Haplogrupa I2a2-M223 je prema YFull projektu formirana prije oko 17,400 godina i uglavnom je distriburirana na području Evrope. I2a2-M223 se nalazi u okviru haplogrupe I2a koja se razgranjuje u ogranke I2a2 i I2a1. Razgranjivanje uzvodnih varijacija od haplogrupe I2a2-M223 su se s druge strane najvjerovatnije odvijale u kasnom gornjem paleolitu i ranom mezolitu, moguće prije rekonolozacije Evrope nakon posljednjeg ledenog doba. Najstariji drevni uzorak kojem je putem Y-DNK testiranja utvrđena haplogrupa I2a datira iz 11,500. godine p.n.e i nalazi se na lokalitetu Grotte du Bichon u Švicarskoj i povezan je sa azilijanskom kulturom koja je cvjetala na području srednje i jugozapadne Evrope u kasnom paleolitu i ranom mezolitu (Jones et al. 2015). 

Nastanak

Haplogrupa I2a2-M223 je najvjerovatnije formirana na području zapadne Evrope i specifično na prostoru franko-kantabrijskog refugijuma (Rootsi et al. 2004; St. Clair, 2012), čemu može i da ide u prilog prisustvo matične haplogrupe I2a među zapadnoevropskim najstarijim stanovnicima, aludirajući na slučaj iz Grotte du Bichona. Kontrastna distribucija ogranaka unutar haplogrupe I sugerira da se faza ekspanzije grane I2a2-M223 i njene rekonolizacije Evrope nakon posljednjeg ledenog doba odvijala ranije nego rekonolizacija ostalih varijacija unutar haplogrupe I (Rootsi et al. 2004).

Najstariji nalazi haplogrupe I2a2-M223 su observirani prilikom velikog arheološkog istraživanja u studiji Antonio et al. na arheološkom nalazištu Grotta Continenza u Italiji i datiraju iz 8,821.-8,642. i 7,284.-7,065. godine p.n.e. (Antonio et al. 2019). Ovim drevnim individuama je utvrđeno da su pripadali zapadnoj paleolitskoj zajednici, čiji je genetički substrat na području današnje Italije skoro u potpunosti zamijenjen nadirujućim skupinama iz istočnog Mediterana koji su na ovo područje Evrope introducirali zemljoradnju u periodu oko 7. stoljeća p.n.e. (Antonio et al. 2019).

Širenje

Na koncu posljednjeg glacijalnog maksimuma započeta je prvobitna ekspanzija haplogrupe I2a2-M223 sa područja franko-kantabrijskog refugijuma u jugozapadnoj Evropi prema istoku i sjeveru. Ova haplogrupa se može dovesti u vezu sa podizanjem megalitskih građevina u zapadnoj Evropi, što koincidira sa razvojom kulturom La Almagra keramike, a pararelno s time i introduciranjem neolita na obale Atlantika. Premda da je do danas u većem broju mezolitskih i neolitskih uzoraka u zapadnoj Evropi utvrđena haplogrupa I2a1, observirano je i prisustvo haplogrupe I2a2a1-M223>Y3259>CTS616 u jednom španjolskom megalitskom uzorku datiranom iz 3,900.-3,600. godine p.n.e. (Haak et al. 2015). Zapadnoevropske megalitske kulture su najvjerovatnije nastale spajanjem kultura povezanim sa mezolitskim zapadnim Evropljanima sa bliskoistočnim poljoprivrednicima koji su migrirali duž mediteranskih obala.

Arheogenetička istraživanja koja su sprovedena u zadnjih nekoliko godina su utvrdile pretežno mezolitsko-evropsko porijeklo po Y-hromozomu istraživanih skeleta u megalitskim grobnicama u sjeverozapadnoj Evropi. Haplogrupa I2a2-M223 je utvrđena u nekoliko uzoraka datiranim iz atlantskog megalitskog i ranoneolitskog perioda u Irskoj i Velikoj Britaniji datiranim iz perioda između 6. i 4. milenija p.n.e. (Brace et al. 2019; Cassidy et al. 2020; Sanchez-Quinto et al. 2019). U studiji Brace et al. se predlaže da je haplogrupa I2a2-M223 bili prisutna na području Britanskih ostrva za vrijeme ranog mezolita i da su najvjerovatnije absorbirani uslijed ekspanzije neolitskih populacija. Međutim, također jedna od predloženih mogućnosti jeste da se asimilacija nosilaca haplogrupe I2a2-M223 odvijala negdje na području kontinentalne Evrope a ne na Britanskim ostrvima. Ovoj pretpostavci bi mogao da ide u prilog relativno mali udio mezolitske britanske genetike koja je observirana među ranim poljoprivredničkim zajednicama u tom regionu (Brace et al. 2019). Nosioci haplogrupe I2a2-M223 su s time u vezi najvjerovatnije absorbirani među neolitskom populacijom kroz primjesem sa evropskim lovcima-sakupljačima. I2a2-M223 će se kasnije kroz cijeli period neolita pojavljivati u relativno visokim frekvencijama među evropskim farmerima (Haak et al. 2015; Olalde et al. 2018).

Haplogrupa I2a2-M223 je kroz veliki dio mezolitskog perioda bila dobrim dijelom rasprostranjena širom evropskog kontinenta i identificirana je u visokim frekvencijama u okviru mnogih mezolitskih i kasnije neolitskih kultura od Atlantika na zapadu do pontskih stepa na istoku. Do danas je prilikom arheogenetičkih istraživanja mimo megalitske kulture u zapadnoj Evropi observirana između ostalog među mezolitskim zajednicama u južnoj Njemačkoj, u mezolitskoj Đerdapskoj klisuri tj. u okviru kulture Lepenski Vir na Balkanu i u Latviji (Mathieson et al. 2018). Posebno visoka frekvencija haplogrupe I2a2-M223 u periodu kasnog neolita i ranog bakarnog doba je observirana na području istočne Evrope, naročito u kasnoneolitskoj kulturi Srednji Stog i u bakarnodobnoj Kulturi kuglastih amfora, u čijem je okviru haplogrupa I2a2-M223 prilikom arheogenetičkog istraživanja u studiji Mathieson et al. utvrđena u sva 6 testiranih muških skeleta na području današnje Ukrajine i Poljske. Prisustvo haplogrupe I2a2-M223 je observirano i u okviru indoevropske Jamna kulture na području današnje Rusije i Bugarske (Mathieson et al. 2018), što bi moglo da ukazuje na isključivo ili djelomično širenje bakarnodobnih i bronzanodobnih I2a2-M223 linija na istočnom Balkanu iz pravca pontskih stepa gdje je svjedočena visoka frekvencija ove haplogrupe u neolitu i bakarnom dobu. Na potencijalno širenje haplogrupe I2a2-M223 na Balkansko poluostrvo iz pravca pontskih stepa bi moglo da ukazuje i observirano prisustvo njene varijacije na području Maroške kulture u panonskom bazenu (Zegarac et al. 2020). Međutim, prisustvo haplogrupe I2a2-M223 na području Lepenskog Vira u današnjoj Srbiji (Mathieson et al. 2018) i među posmrtnim ostatcima datiranim iz neolita na lokalitetu Potočani (Novak et al. 2021) u današnjoj Hrvatskoj, ukazuje na najvjerovatnije zapadnoevropsko porijeklo mezolitskih i neolitskih I2a2-M223 uzoraka na Balkanu, jer se njeno prisustvo u pomenutom periodu može dovesti u vezu sa mezolitskom ekspanzijom haplogrupe I2a2-M223 (St. Clair, 2012; Underhill et al. 2017) iz zapadnoevropske prapostojbine.

Arheogenetički nalazi u srednjoj Evropi svjedoče o dugotrajnom genetičkom kontinuitetu I2a2-M223 pripadnika, počevši od Kulture kuglastih amfora u čijem je okviru utvrđena u svim do sada testiranim muškim skeletima, do kulture zvonolikih pohara čiji se arheološki horizont od kraja 3. do početka 2. milenija p.n.e. prostirao od međuriječnih prostora u istočnoj Evropi na istoku do Atlantske obale na zapadu. Na području srednje Evrope će nakon 2,300. godine p.n.e. Kulturu zvonolikih pehara naslijediti unjetička kultura u kojoj je također observirano prisustvo haplogrupe I2a2-M223 (Haak et al. 2015), čime je definisan populacioni kontinuitet na širem području srednje Evrope od kasnog neolita do ranog železnog doba. Genetički kontinuitet pripadnika haplogrupe I2a2-M223 kroz duži period od neolita do bronzanog doba je također svjedočen i u zapadnijim dijelovima Sredozemnog mora, odnosno na području Sardinije (Marcus et al. 2020).

Potencijalno širenje haplogrupe I2a2-M223 na zapadni Balkan sa Langobardima

Među germanskim Langobardima koji su naselili sjevernu Italiju u 6. stoljeću n.e. je prilikom arheogenetičkog istraživanja Understanding 6th-century barbarian social organization and migration through paleogenomics iz 2018. godine od Amorim et al. observirana visoka frekvencija haplogrupe I2a2-M223 i njenih SNP varijacija. Prvobitna langobardska migracija se odvijala sa područja Donje Labe u sjeveronjemačkoj niziji u 4. stoljeću n.e., naseljavajući se naposlijetku na područje Bohemije oko 430. godine. Nakon što je Odoakar porazio germanske Ruge 488. godine, Langobardi su uzeli priliku i naselili su se donju Austriju u periodu između 489.-526. godine.

526. godine Langobardi vrše osvajački pohod na gornju Panoniju koju su prije toga napustili Ostrogoti. Nakon ubistva ostrogotske kraljice Amalasvinte 535. godine, rat je izbio na području bivših ostrogotskih posjeda u provinciji Dalmaciji, rezultirajući u Justinijanovu rekonkvistu Dalmacije 536. godine. Uslijed privremenog povratka dijelova Dalmacije pod ostrogotskim kraljem Vitigesom, sjeverne granice Dalmacije su ostale nepažene, što je dalo Langobardima incitament da pređu rijeku Savu, nastanjujući se na području između rijeka Bosne i Drine između 535. i 567. godine (Looijenga, 1999). Na koncu langobardsko-gepidskog rata 567. godine su Langobardi, pomognuti od strane Avara uspjeli rastjerati Gepide iz Panonije, koju su kasnije zaposjeli Avari. Pod vodstvom kralja Alboina, Langobardi su naselili Italiju 567. godine, ostavljajući područja Dalmacije u ruke Avara i Slavena.

Podgrane

Haplogrupa I2a2-M223 je prema proračunu YFull projekta formirana prije oko 17,400 godina, dok se TMRCA (najbliži drevni zajednički predak) svih pripadnika ove haplogrupe procjenjuje da je živio prije oko 14,600 godina. Ova haplogrupa je najvjerovatnije nastala negdje na području franko-kantabrijskog refugijuma u jugozapadnoj Evropi (Rootsi et al. 2004; St. Clair, 2012). I2a2-M223 se razgranjuje u osnovnu podgranu I2a2-M223>Y3259, formirana prije oko 14,600 godina i koja se pritom razgranjuje u ogranke Y6098, CTS616 i u nedefinisani ogranak Y3259*. Prva dva ogranka su prema estimaciji YFull-a formirana prije oko 11,900 godina.

• Y6098: Ova grana je formirana prije oko 11,900 godina i danas je isključivo prisutna na području zapadne Evrope, uključujući i bivših transatlantskih kolonija u Sjevernoj Americi. Posebna raznovrsnost je svjedočena na području Britanskih ostrva, ali je i u relativno visokoj frekvenciji prisutna u zapadnomediteranskim zemljama poput Italije i Španije. TMRCA (najbliži drevni zajednički predak) pripadnika ove grane je prema estimaciji YFull projekta živio prije oko 7,800 godina.
• CTS616: Ovaj ogranak je najbrojniji od pomenutih varijacija i danas je rasprostranjen širom evropskog kontinenta, kao i na područjima bivših evropskih kolonija. Najveće frekvencije se primjećuju na Britanskim ostrvima i na području srednje i zapadne kontinentalne Evrope. Svi do sada testirani Bošnjaci koji su pozitivni na osnovnu haplogrupu I2a2-M223 pripadaju različitim varijacijama u okviru grane CTS616. Prema estimaciji YFull projekta je najbliži drevni zajednički predak (TMRCA) svih pripadnika ove grane živio prije oko 10,400 godina.   

Porijeklo ogranaka prisutnim među Bošnjacima

I2a2-M223>Y3259>CTS616>CTS10057

Grana I2a2-CTS10057 je prema procjeni YFull projekta formirana prije oko 10,400 godina. Ova je grana utvrđena u jednom drevnom I2a2-M223 uzorku iz mezolitske kulture Lepenski Vir u današnjoj istočnoj Srbiji (Mathieson et al. 2018; YFull: I-CTS10057). Ova grana je među modernim populacijama najvećim dijelom distriburirana na području zapadne kontinentalne Evrope, Britanskih ostrva i Skandinavije, uključujući i među potomcima zapadnoevropskih doseljenika u Sjevernoj Americi i Australiji. Bošnjaci koji pripadaju ovoj grani su za sada pozitivni na podgrane I2a2-CTS10057>L701 i I2a2-CTS10057>Z161. Prva podgrana se pojavljuje preko mutacije I2a2-CTS10057>L701>P78>S25733>A427 kojoj pripada jedan bošnjački rod porijeklom iz okoline Tutina, porijeklom iz okoline Berana u Sandžaku. Ova grana je najvećim dijelom prisutna na Britanskim ostrvima i na širem području zapadne Evrope, ali se također razgranjuje u ogranke koje su tipične i za područje istočne Evrope. Drugoj grani pripada za sada samo jedan bošnjački rod porijeklom iz Maglaja u Bosni i Hercegovini i koji je pozitivan na SNP I2a2-CTS10057>Z161>L801>Z170>CTS6433>S2364>S8112>Y4928>Y4926>Y6876, koji je danas skoro isključivo distriburiran na području sjeverozapadne Evrope, gdje mu je observirana i najveća raznovrsnost. Bošnjački nosioci ove grane najvjerovatnije potiču od nekih germanskih skupina, moguće Langobarda, koji su nakon propasti Zapadnog rimskog carstva krajem 5. stoljeća n.e. privremeno naseljavali dijelove bivših rimskih provincija Dalmacije i Panonije.    

    

I2a2-M223>Y3259>CTS616>Y3721

Starost ovog ogranka se kao i njemu pararelnim CTS10057 procjenjuje prije oko 10,400 godina i također je naročito distriburirana u kontinentalnoj zapadnoj Evropi i na Britanskim ostrvima. Ova grana je također utvrđena na području kulture Lepenski Vir koja je cvjetala na području podunavlja u mezolitu. Međutim moderna distribucija i raznovrsnost pararelnih i uzvodnih ogranaka koji se susreću među modernim Bošnjacima ukazuje na neko skorije zapadno ili srednjoevropsko porijeklo Bošnjaka i drugih Balkanaca pozitivnih na ovu granu. Ogranak Y3721 se među Bošnjacima pojavljuje preko mutacije I2a2-M223>Y3259>CTS616>Y3721>Y3670>L1229>Z2069>Z2059>Z2068>Y3672>Y9443>FGC67849>YP4799, formirana prije oko 2,700 godina. Ova grana se za sada jedino pojavljuje kod nekoliko bošnjačkih rodova porijeklom iz Donjeg Bihora u Sandžaku. Na nju su još samo pozitivni francuski rodovi porijeklom iz regije Languedoc-Roussillon u Oksitaniji u južnoj Francuskoj. Najbliži drevni zajednički predak (TMRCA) svih pripadnika grane I2a2-YP4799 je prema procjeni YFull-a živio prije oko 1,750 godina. Moderna distribucija kao i starosti TMRCA-a ukazuje na moguće vizigotsko porijeklo pripadnika ove grane. Međutim, raznovrsnost i distribucija uzvodnih ogranaka na području jugozapadne Evrope sugerira da je ova grana prisutna na području srednje Evrope i sjeverozapadnog Mediterana mnogo prije barbarskih seoba koje su se odvijale na koncu propasti Zapadnog rimskog carstva iz pravca istoka i sjeveroistoka. S time u vezi bi se mogao predložiti scenarij prema kojem bi bošnjački pripadnici ove grane mogli da potiču od nekog pojedinca koji je na područje zapadnog Balkana došao iz srednje ili jugozapadne Evrope u nekom vremenskom periodu u proteklih 1,700 godina.   

Haplogrupa I2a2-M223 među Bošnjacima sadašnjice

Haplogrupa I2a2-M223 se na cijelom bošnjačkom etničkom prostoru danas pojavljuje samo u tragovima. Među bosanskohercegovačkim Bošnjacima se ova haplogrupa pojavljuje u procentu ispod 1%. Među BiH Bošnjacima su na nju za sada pozitivne samo dvije bošnjačke porodice porijeklom iz Maglaja i Breze. Ova haplogrupa je s druge strane nešto više distriburirana među sandžačkim Bošnjacima, naročito na području Gornjeg Bihora gdje joj je utvrđen nešto veći SNP diverzitet, što znači da se pojavljuje u dvije različite podgrane, što potencijalno može da implicira na neku malo više brojčanu populaciju, zaslužnoj za širenje ove haplogrupe na područje današnje Crne Gore.  

Lista arheogenetičkih uzoraka

Prije nove ere

• Najstariji posmrtni ostatci u kojima je utvrđena haplogrupa I2a2-M223 se nalaze na arheološkom lokalitetu Grotta Continenza u Italiji i datiraju iz 8,821.-8,642. i 7,284.-7,065. godine p.n.e. Testirani su prilikom velikog arheogenetičkog istraživanja na području Italije, objavljenom u studiji Ancient Rome: A genetic crossroads of Europe and the Mediterranean od Antonio et al. 2019. Identificirani su ID-uzorcima R7 i R15.
• Haplogrupa I2a2-M223 je identificirana u jednom skeletnom ostatku koji se nalazi na arheološkom nalazištu Falkenstein-Höhle u Baden-Württembergu u Njemačkoj (uzorak Falkenstein) i datira iz 7,460.-7,040. godine p.n.e. (Mathieson et al. 2018).

• Među uzorcima datiranim iz sredine 7. i prve polovine 6. stoljeća p.n.e. je haplogrupa I2a2-M223 identificirana u okviru kulture Lepenski Vir u današnjoj Srbiji, odnosno na lokalitetima Vlasac (I4880, I4881, I4878 i I4882) i Hajdučka Vodenica (I5401, I5402, I4914 i I4915) (Mathieson et al. 2018). 
• Na arheološkom nalazištu Zvejnieki u današnjoj Latviji je haplogrupa I2a2-M223 observirana u uzorcima I4441, I4551, I4553 i I4596 i datiraju iz perioda između oko 6,000. i 4,713. godine p.n.e. (Mathieson et al. 2018).
• U okviru neolitske kulture Srednji Stog u današnjoj istočnoj Ukrajini je I2a2-M223 utvrđena u 4 uzorka na lokalitetu Dereivka (I3717, I3719, I5875 i I5888); 3 na lokalitetu Vilnianka (I3714, I3715 i I5870); zatim 2 na lokalitetu Vovnigi (I1378 i I1738). Svi datiraju iz perioda između 7. i 5. stoljeća p.n.e. (Mathieson et al. 2018).
• Povodom velikog arheogenetičkog istraživanja objavljenom u naučnom časopisu PLOS ONE, otkriveno je prisustvo haplogrupe I2a2-M223 u jednom posmrtnom ostatku (uzorak I10271) u masovnoj grobnici u Potočanima u Hrvatskoj, datiranoj iz oko 4,200. godine p.n.e. Radiokarbonski datumi kao i fragmenti keramike svrstavaju masovnu grobnicu u Potočanima u Lasinjsku arheološku kulturu koja je cvjetala na području Panonije u srednjem neolitu (Novak et al. 2021).

• Haplogrupa I2a2-M223 je utvrđena u velikom broju muških skeleta sahranjenim u megalitskim grobnicama na nekoliko lokaliteta u današnjoj Irskoj datiranim iz neolita: Carrowmore (Car004); Primrose (Prs003, Prs009, Prs010, Prs012, Prs013, Prs016 i Prs017); Poulnabrone (PN02, PN03, PN04, PN05, PN07, PN12, PN107 i PN112); Carrowkeel (CAK68, CAK531 i CAK532); Glennamong (GNM1007 i GNM1076); Newgrange (NG10); Parknabinnia x(PB581); Ashleypark (ASH1); Annagh (ANN1) i Millin Bay u Sjevernoj Irskoj (MB6). Svim uzorcima su utvrđene varijacije nizvodno od grane I2a2-M223>Y3259>CTS616>Y3721>M284>L1195 (Cassidy et al. 2020; Sanchez-Quinto et al. 2019). 
• U pećini Carsington Pasture kod Brassingtona, Derbyshire u Engleskoj je neolitskom uzorku SB381B datiranom iz 3,656.-3,521. godine p.n.e. utvrđena grana I2a2-M223>Y3259>CTS616>Y3721>M284>L1195>Y3709>BY166007 (Brace et al. 2019).
• Haplogrupi I2a2-M223 pripadaju iberijski srednjoneolitski uzorci I0406 na lokalitetu La Mina u Španiji, datiran iz 3,900.-3,600. godine p.n.e. i uzorak I1277 u pećini El Mirador na Atapuerci u pokrajini Burgos u Španiji koji datira iz 2,568.-2,346. godine p.n.e. (Mathieson et al. 2018).
• U okviru kulture kuglastih amfora koja je cvjetala na međuriječnim prostorima u srednjoj i istočnoj Evropi u bakarnom dobu, je u svim 6 testiranih uzoraka utvrđena haplogrupa I2a2-M223. Riječ je o uzorcima ILK001, ILK002 i ILK003 na arheološkom nalazištu Ilyatka u Ukrajini i uzorcima I2403, I2405 i I2441 na lokalitetu Kierzkowo u Poljskoj. Svi uzorci datiraju iz perioda između 3,400. i 2,694. godine p.n.e. (Mathieson et al. 2018).
• Na području današnje Bugarske je nekoliko drevnih uzoraka pozitivno na haplogrupu I2a2-M223: Bul6 na lokalitetu Beli Brijeg; I2165 na lokalitetu Meričleri, prediktovan na granu I2a2-M223>Y3259>CTS616>CTS10057>L701; i uzorci I2175 i I2176 na lokalitetu Smjadovo, kojima su respektivno prediktovane mutacije L701 i CTS10057. Svi uzorci datiraju iz perioda između 3,400. i 1,600. godine p.n.e. (Mathieson et al. 2018).
• Ova haplogrupa je observirana i u oviru Jamna kulture na području današnje Rusije i Bugarske. Uzorak RISE552.SG se nalazi na lokalitetu Ulan u Rusiji i datira iz 2,849.-2,143. godine p.n.e. dok je uzorku Bul4 (datiran iz 3,012.-2,900. p.n.e.) iz Mednikarova u Bugarskoj prediktovana grana I2a2-M223>Y3259>CTS616>CTS10057>L701>Y5606>L699 (Mathieson et al. 2020).
• U okviru arheološkog lokalitetu Mokrin kod Kikinde u Banatu u današnjoj sjevernoj Srbiji je u uzorku MOK28A, datiranom iz 2,100.-1,800. godine p.n.e., prediktovana grana I2a2-M223>Y3259>CTS616>Y3721>Y3670>L1229>S18331 (Žegarac et al. 2020).
• Haplogrupa I2a2-M223 je observirana u uzorku I0114 na arheološkom lokalitetu Esperstedt u Njemačkoj i koji se pripisuje srednjoevropskoj unjetičkoj kulturi. Ovaj nalaz datira iz oko 2,050. godine p.n.e. (Haak et al. 2015).
• Haplogrupa I2a2-M223 je utvrđena u uzorcima RISE479.SG na lokalitetu Erd i RISE247.SG u Százhalombatta-Földváru u Mađarskoj. Datiraju iz 2,000.-1,500. i 1,746.-1,611. godine p.n.e. respektivno i dovode se u vezu sa Vatja kulturom koje je cvjetala na području sjeverne Panonije u srednjem bronzanom dobu (Mathieson et al. 2018).

Nakon nove ere

• Na varijacije nizvodno od haplogrupe I2a2-M223 su utvrđeni uzorci SZ12, SZ14, SZ24, SZ43, SZ3, SZ13, SZ22 i S27 u šestostoljećnoj langobardskoj nekropoli na arheološkom lokalitetu Collegno kod Turina u sjevernoj Italiji (Amorim et al. 2018).

• Iz vikinškog perioda što otprilike korespondira sa vremenom od kasnog 8. do sruge polovine 11. stoljeća, datira 7 uzorka pozitivnih na haplogrupu I2a2-M223 koji su testirani u sklopu velikog arheogenetičkog istraživanja iz 2019. godine u kojem su sekvencionirani genomi starih kostiju širom Evrope i Grenlanda, s posebnim naglaskom na vikinško doba. Na haplogrupu I2a2-M223 su pozitivni uzorak VK201 na Orknejskim ostrvima u Škotskoj koji datira prije oko 1450 godina; uzorci VK150 i VK173 u Oxfordshiru u Engleskoj, datirani iz 10.-11. Stoljeća n.e.; i 4 uzorka na području današnje Švedske (VK332, VK342, VK348 i VK517 koji datiraju iz kasnog vikinškog doba i ranog nordijskog srednjeg vijeka (11.-13. stoljeća n.e.) (Margaryan et al. 2020).  

Prikaz statistike zastupljenosti u sadašnjici

Populacija	Frekvencija	Uzorak	Etnolingvistička pripadnosti	Izvor
Njemačka	12.5%	16	Germanska	Rootsi et al. 2004
Holandija	10%	30	Germanska	Rootsi et al. 2004
Švicarska	8%	–	Germanska i romanska	St. Clair, 2012
Danska	5.5%	–	Germanska	St. Clair, 2012
Švedska (Gotland)	5.5%	–	Germanska	St. Clair, 2012
Francuska (južna)	5.3%	38	Romanska	Rootsi et al. 2004
Moldavija (Gagauzi)	5.1%	79	Turkijska	Rootsi et al. 2004
Irska	5%	–	Keltska	St. Clair, 2012
Francuska (Donja Normandija)	4.8%	42	Romanska	Rootsi et al. 2004
Rusija (Mordvini)	4.8%	83	Finsko-permska	Rootsi et al. 2004
Engleska	4.5%	–	Germanska	St. Clair, 2012
Norveška	4.5%	–	Germanska	St. Clair, 2012
Belgija	4.5%	–	Germanska i Romanska	St. Clair, 2012
Island	4%	–	Germanska	St. Clair, 2012
Škotska	4%	–	Germanska i romanska	St. Clair, 2012
Albanija	3.8%	106	Albanska	Rootsi et al. 2004
Italija (Arbereši)	3.8%	78	Albanska	Rootsi et al. 2004
Rusija (Kostromska oblast)	3.7%	53	Slavenska	Rootsi et al. 2004
Švedska (južna)	3.6%	168	Germanska	Rootsi et al. 2004
Moldavija	3.3%	60	Romanska	Rootsi et al. 2004
Italija (centralna)	3%	196	Romanska	Rootsi et al. 2004
Austrija	2.5%	–	Germanska	St. Clair, 2012
Bošnjaci (Sandžak-Zeta)	1.6%	431	Slavenska	Bošnjački DNK projekat (mapa)
Bošnjaci (Bosna i Hercegovina)	0.2%	618	Slavenska	Bošnjački DNK projekat (mapa)

Poznati pripadnici haplogrupe I2a2-M223

Baronska porodica Clinton, su englesko plemstvo koje je 1572. godine dobilo pravo na grofovsku titulu. Kao baroni postaju već 1298. godine, što je ćini sedmom najstarijom baronijom u Engleskoj. Deveti grof Henry Fiennes Clinton je nakon svog ujaka Thomasa Pelhama dobio titulu vojvode, odnosno duka od Newcastlea. Ova baronska i kasnije grofovska porodica je na osnovu testa predanog od njihovog direktnog potomka Sira Henrya Clintona pripadala grani I2a2-M223>Y3259>CTS616>Y3721>M284>L1195>Y3709>L1193.

Davy Crockett (1786.-1836.), bio je američki narodni junak, vojnik i političar. Bio je zastupnik Tennesseeja u američkom kongresu, ali je posebnu slavu stekao kao dobrovoljac u Teksaškoj revoluciji (1835.-1836.) u kojoj je poginuo 1836. godine u bitci za Alamo u Teksasu. Prema The Crockett Families DNA Project na Family Tree DNA, najvjerovatnije je pripadao grani I2a2-M223>Y3259>CTS616>CTS10057>Z161>L801>Z170>CTS6433.

Andrew Johnson (1808.-1875.), bio je 17. predsjednik i 16. podpresjednjik Sjedinjenih Američkih Država. Prema I-M223 Y-DNA Haplogroup Project na Family Tree DNA, identificiran je kao pripadnik haplogrupe I2a2-M223>Y3259>CTS616>CTS10057>Z161>L801>Z170>Y16963>L1290>Y6647>Y6644>Y6639>Y8830>Y8831.

George Armstrong Custer (1839.-1876.), je bio zapovjednik konjice tokom američkog građanskog rata (1861.-1865.) i indijanskih ratova 1870-ih godina. Stradao je 1876. godine tokom bitke kod Little Bighorna nakon što je vodio 7. konjički puk američke vojske protiv udruženih snaga indijanskih plemena Lakota, Sjevernih Šajena i prerijskih Arapaha. Custer je bio potomak Paulusa von Haren Küstera (1644.-1708.) iz Düsseldorfa u današnjoj Njemačkoj. Prema Custer DNA projektu na Family Tree DNA, mnogim Custerima je ustanovljena grana I2a2-M223>Y3259>CTS616>CTS10057>Z161>L623.

Chuck Norris (1940.-), je američki televizijski i filmski glumac, najpoznatiji po ulozi Cordella Walkera u TV-seriji Walker, Texas Ranger. Chucku Norrisu je utvrđena grana I2a2-M223>Y3259>CTS616>CTS10057>Z161>L801>Z170>CTS6433>S2364>S2361>Z78>CTS8584>Z185>Z180>L1198>S20905>Y4869>CTS12706.

Stephen King (1947.-), autor mnogih uspješnih romana na temi suvremenog horora, nadprirodne i naučne fantastike i fantazije. Najvjerovatnije pripada grani I2a2-M223>Y3259>CTS616>CTS10057>Z161>L801>Z170>CTS6433>S2364>S2361>Z78>CTS8584>Z185>Z180>L1198>FT73935>Y6060>Y5748>Y46018>Y7272.

Bill Gates (1955.-), je američki poslovni magnat, filantrop i suosnivač i direktor Microsofta. Prema američkom časopisu i poslovnom magazinu Forbes, Bill Gates je trenutno (april 2021. godine) 4. najbogatija osoba na svijetu. Prema Y-DNK testiranju jednog njegovog bliskog rođaka, Bill Gatesu je utvrđena grana I2a2-M223>Y3259>CTS616>Y3721>M284>L1195>Y3709>L1193>Y3712>Y27463>Y3684.

Autori: Iljas Porović & Usame Zukorlić

Reference

1. Antonio, M. L. et al. Ancient Rome: A genetic crossroads of Europe and the Mediterranean. Science 366, 708–714 (2019). DOI: 10.1126/science.aay6826.
2. Amorim, C.E.G., Vai, S., Posth, C. et al. Understanding 6th-century barbarian social organization and migration through paleogenomics. Nat Commun 9, 3547 (2018). https://doi.org/10.1038/s41467-018-06024-4.
3. Brace, S., Diekmann, Y., Booth, T.J. et al. Ancient genomes indicate population replacement in Early Neolithic Britain. Nat Ecol Evol 3, 765–771 (2019). https://doi.org/10.1038/s41559-019-0871-9.
4. Cassidy, L.M., Maoldúin, R.Ó., Kador, T. et al. A dynastic elite in monumental Neolithic society. Nature 582, 384–388 (2020). https://doi.org/10.1038/s41586-020-2378-6.
5. Haak, W., Lazaridis, I., Patterson, N. et al. Massive migration from the steppe was a source for Indo-European languages in Europe. Nature 522, 207–211 (2015). https://doi.org/10.1038/nature14317.
6. Jones ER, Gonzalez-Fortes G, Connell S, et al. Upper Palaeolithic genomes reveal deep roots of modern Eurasians. Nat Commun. 2015;6:8912. Published 2015 Nov 16. doi:10.1038/ncomms9912.
7. Looijenga, T. Who wrote the Breza Futhark, and why? U: Wolfgang Schindler u. a. (Hrsg.): Grippe, Kamm und Eulenspiegel. Festschrift für Elmar Seebold zum 65. Geburtstag. De Gruyter, Berlin, 1999. ISBN-10:3110156172.
8. Marcus, J.H., Posth, C., Ringbauer, H. et al. Genetic history from the Middle Neolithic to present on the Mediterranean island of Sardinia. Nat Commun 11, 939 (2020). https://doi.org/10.1038/s41467-020-14523-6.
9. Margaryan, A., Lawson, D.J., Sikora, M. et al. Population genomics of the Viking world. Nature 585, 390–396 (2020). https://doi.org/10.1038/s41586-020-2688-8.
10. Mathieson, I., Alpaslan-Roodenberg, S., Posth, C. et al. The genomic history of southeastern Europe. Nature 555, 197–203 (2018). https://doi.org/10.1038/nature25778.
11. Novak M, Olalde I, Ringbauer H, Rohland N, Ahern J, Balen J, et al. (2021) Genome-wide analysis of nearly all the victims of a 6200 year old massacre. PLoS ONE 16(3): e0247332. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0247332.
12. Olalde, I., Brace, S., Allentoft, M. et al. The Beaker phenomenon and the genomic transformation of northwest Europe. Nature 555, 190–196 (2018). https://doi.org/10.1038/nature25738.
13. Rootsi S, Magri C, Kivisild T, et al. Phylogeography of Y-chromosome haplogroup I reveals distinct domains of prehistoric gene flow in europe. Am J Hum Genet. 2004;75(1):128-137. doi:10.1086/422196.
14. Žegarac, A., Winkelbach, L., Blöcher, J. et al. Kinship, acquired and inherited status, and population structure at the Early Bronze Age Mokrin necropolis in northern Serbia. bioRxiv, 2020. doi: https://doi.org/10.1101/2020.05.18.101337.
15. Sánchez-Quinto, F, Malmström, H, Fraser, M. et al. Megalithic tombs in western and northern Neolithic Europe were linked to a kindred society. Proc. Natl Acad. Sci. USA 116, 9469–9474 (2019). Doi: https://doi.org/10.1073/pnas.1818037116.
16. St. Clair, M. R. (2012). Germanic Origins from the Perspective of the Y-Chromosome. UC Berkeley. ProQuest ID: StClair_berkeley_0028E_12186. Merritt ID: ark:/13030/m5154n51. Retrieved from https://escholarship.org/uc/item/9v44n49p.
17. Underhill, PA, Myres, NM, Rootsi, S. et al. New Phylogenetic Relationships for Y-chromosome Haplogroup I: Reappraising its Phylogeography and Prehistory. U: Mellars, P, Boyle, K, Bar-Yosef, O, Stringer, C (eds.). Rethinking the Human Evolution. McDonald Institute Monographs 2007:33–42. ISBN: 978-1-902937-46-5.
18. Zegarac, A., Winkelbach, L., Blöcher, J. et al. Kinship, acquired and inherited status, and population structure at the Early Bronze Age Mokrin necropolis in northern Serbia. bioRxiv, 2020. doi: https://doi.org/10.1101/2020.05.18.101337.