Drobnjačka oblast

Drobnjak je oblast u Staroj Hercegovini. U ovoj oblasti je 1927. godine bilo oko 2.000 kuća. Granice su mu na istoku Šaranci i Gornja Morača, na jugu Nikšićko polje i Župa, na zapadu Piva i na sjeveru rijeka Tara. Planina Ivica dijeli Drobnjak na dva morfološki različita dijela: Drobnjačko korito i visoravan Jezera.

Geografija

Drobnjačko korito

Drobnjačko korito je velika uvala ispresijecana kosama i koritima nekoliko rijeka, koje se slivaju u Bukovicu, a ova pritiče Pivi. Od Nikšićkog polja ga odvaja planina Vojnik i visoravan Krnovo, a od Morače planine Javorje i Lola. U ovom dijelu plemena je Šavnik i od većih sela Duži, Previš, Pošćenje, Godijelja, Dobra Sela, Petnjica i Komarnica. Južno od Šavnika se nalaze četiri sela koja takođe pripadaju Drobnjaku: Mokro, Miloševići, Gornja Bijela i Donja Bijela – ova poslednja dva se oslanjaju na padine Krnovske glavice, dok se Mokro sa manjim selom Gradac nalazi na zaravni iznad Šavnika i reke Pridvorice, a ispod Vojnika.

Jezera

Jezera, zahvataju sjeveroistočni dio plemena. To je visoravan srednje visine oko 1.500 metara, ograđena planinama Durmitorom, Ivicom, Sinjajevinom i rijekom Tarom. U Jezerima je gradić Žabljak, a kraj njega, ispod Durmitora, je Crno jezero.

Uskoci

Podgrupa Drobnjaka (neki kažu i zasebno pleme) su Uskoci, koji uglavnom čine sela istočno od Šavnika u pravcu Morače, a u južnom slivu rijeke Bukovice: Boan, Timar, Bare i Krnja Jela, koju dijeli od Gornje Morače prijevoj Semolje.

Kuriozitet za ovo pleme jeste da je poslednji zvaničan slučaj krvne osvete bio zabeležen upravo ovde 1931. godine.

Historija

Prvo naseljavanje slovenskih plemena počelo je u 8. vijeku, kada su se Novljani podijelili u dve velike grupe i jedna od njih se zaustavila u predijelima koji ograničavaju današnji Drobnjak, a druga naselila banjsku visoravan. U neprestanim borbama sa plemenom Kriča, koji su navodno potomci starih Kelta, ovi doseljenici su uspeli zauzeti jezersku visoravan. Odlučujuća bitka odigrala se pod vođstvom vojvode Đurjana Kosovčića s jedne i Kričkog kralja Kaloke, pa su nakon krvave bitke Kriči zauvek proterani na desnu obalu Tare. Drobnjačko je korito bilo slabo naseljeno.

U Drobnjak se u 17. vijeku preselilo iz Nikšićkih rudina pet srodnih porodica, Vulovići, Đurđići, Kosorići, Tomići i Cerovići, čija je po predaji dalja starina iz Travnika. Od njihovog preseljenja počinje osnivanje ovog plemena. Njihovim unmožavanjem i naseljavanjem u Drobnjak i drugih jakih bratstava, kao Karadžića, Jakšića i Abazovića pleme je ojačalo, pa je nastala oskudica u zemlji i paši.

Posle Crnogorsko-turskog rata od 1876. do 1878. godine, Berlinskim mirom je Drobnjak i zvanično bio pripojen Crnoj Gori.

Najstariji pomen drobnjačke teritorije, ili samo jednog dijela, koja se tada nazivala župa Komarnica, nalazi se u ljetopisu popa Dukljanina koji je napisan u drugoj polovini XII vijeka. U turskom defteru iz 1477. godine ta ista teritorija naziva se nahija Komarnica. Inače, teritorija Drobnjaka je bila naseljena i u rimsko doba. Slovensko pleme Novljani došlo je početkom VIII vijeka i postepeno je potiskivalo starosjedioce Kriče. U doba Zetske države Drobnjak je pripadao oblasti Podgorja, zajedno sa današnjom Pivom, Nikšićem, Moračom, Gackom, Nevesinjem i Neretvom. Od druge polovine XII vijeka pripada Nemanjića državi. Za vrijeme Kosova i kratko poslije pripadao je zemlji kralja Tvrtka, a kasnije Hercega Stjepana. Oko 1470. godine pao je pod Turke. Od tada nastupaju vjekovi ropstva i neprekidne borbe za slobodu sve do 1858. godine i ujedinjenja sa Crnom Gorom, odnosno evropskog priznanja Crne Gore 1878. godine.
Teritorija Drobnjaka se mijenjala kroz istoriju smanjujući se od Nikšića na jugu, a pomjerajući se na sjever prema rijeci Tari. Ono što se danas podrazumijeva pod drobnjačkom teritorijom jesu teritorije opština Šavnik i Žabljak. Drobnjak se dijeli još na: uži Drobnjak, Uskoke, Jezera i Šarance, što je ostatak administrativnih podjela iz doba kralja Nikole.
O nastanku imena Drobnjak postoje razne teorije, a naučno su najprihvatljivije one koje se oslanjaju na etimološko značenje te riječi. Ime Drobnjak se prvi put nalazi u dokumentima iz 1285. godine i nadalje se često pominje u raznim dubrovačkim i kotorskim dokumentima. Međutim, veliki broj uglednih istoričara nastanak imena Drobnjak vezuju za kasniji period, za 1541. godinu i pogibiju carevog sestrića Hustef-bega, namjesnika za Bosnu, koga su Drobnjaci ubili tako što su mu “razbucali drob”, a Turci poslije bitke zakopali drob i ostavili, a tijelo ponijeli i sahranili u Sarajevu. Mjesto pogibije će, po tom drobu, dobiti ime Drobnjak.Administrativne podjele i plemenske granice Drobnjaka nijesu se nikad poklapale, bilo je tako za vrijeme Turaka, stare Crne Gore, a i danas. Po pripajanju Uskoka i najvećeg dijela užeg Drobnjaka Crnoj Gori 1858. godine, formirana je kapetanija. Kasnije, nakon Berlinskog kongresa kada je granica Crne Gore pomjerena na rijeku Taru, Drobnjak je u cjelosti pripao Crnoj Gori i administrativno je podijeljen na tri kapetanije: Drobnjačku, sa sjedištem u Šavniku, Uskočku, sa sjedištem u Boanu i Jezersko-šaransku, sa sjedištem u Žabljaku. 1916. godine austrijske okupacione vlasti su ukinule kapetanije i podijelile Drobnjak na sedam opština: Duži, Šavnik, Bijela, Boan, Bukovica, Žabljak i Šaranci. Ova podjela je ostala i posle oslobođenja i ujedinjenja 1918. godine.
1928. godine formirana je Drobnjačka opština spajanjem, Duške, Šavnikče i Bijeljanske, a 1933. spajanjem Bukovičke i Žabljačke formirana je Durmitorska opština.
Sve ove opštine, zajedno sa opštinama Pive, činile su Šavnički srez od 1918. godine do početka rata 1941. i od 1944. do 1948., kada je središte sreza premješteno u Žabljak.
Teritorija današnje Opštine Šavnik određena je 1952. godine administrativnom podjelom Crne Gore na opštine.

Razvoj privrede

Drobnjak je oduvek bio buntovno područje za vreme Turske okupacije, i biva popaljen nekoliko puta od Hercegovačkih aga i begova. Do 1863. g. tamo su samo izgonili stoku, a otada su počeli u Jezerima obrađivati i zemlju i stalno se naseljavati. Visoravni i planine su omogućile da se u prvom redu razvilo stočarstvo, a osim njega i zemljoradnja. Ostale aktivnosti su uključivale pčelarstvo i malo voćarstva.

Kroz Drobnjak je vodio put u srednjem vijeku, koji je povezivao Kotor preko Onogošta, Lever-Tare sa Požegom i dalje.

Izvori: Wikipedia, Poreklo, Bošnjacki DNK projekat, savnik.me