Kolašinska oblast

Na karti su označena bošnjačka sela koja su etnički očišćena u Kolašinskom genocidu (1835.-1878.)

Kolašinska oblast je nekada pripadala Sandžaku (administrativna jedinica Novopazarski Sandžak).

Geografija:

Ako imate informacija o reljefu, šumama, rijekama, klimi, imenima područija, česmi, potoka, livada, brda i drugim geografskim elementima sela, pošaljite nam ispod u komentaru.

Historija:

U napadu na Kolašin 28. jula 1858. godine, iako je razoreno naselje, džamija nije porušena ali od tada započinje iseljavanja Kolašinaca koje će potrajati narednih 70 godina. Od 1863. godine Kolašin se nalazio u sastavu Novopazarskog sandžaka, odnosno prijepoljskog kadiluka te je muslimansko stanovništvo obnovilo porušeno naselje i vratilo se u njega 1864. godine. Novopazarski sandžak je 2. februara 1877. godine izdvojen iz Bosanskog vlijate.

Ali uprkos otporu Kolašin je Crnoj Gori pripao 9. oktobra 1878. godine. Donji Kolašin (oblast Mojkovca) je ostao u Osmanlijskom carstvu. Kolašinci su se počeli iseljavati ka gradovima u Limskoj dolini, odnosno pravcem Bijelo Polje – Bihor – Pešter – Novi Pazar – Kosovo – Turska. Godine 1886, u proljeće, crnogorska vojska je zauzela kolašinska Polja i pomakla granicu sve do Tare. Muslimansko stanovinštvo je tada konačno iselilo iz grada Kolašina i čitavog Gornjeg Kolašina. Rušenje kolašinske džamije 1887. godine, ubrzalo je iseljavanje preostalog muslimanskog stanovništva. Iseljavanje sa šireg područja će potrajati sve do 1913/14. godine.

Sela i prezimena koja su etnički očišćena u Kolašinu

Takođe i ubistvo Boška Boškovića, načelnika kolašinskog okruga, koje se desilo u mjestu Ceru kod Mojkovca 7. novembra 1924. godine a koje je pripisano Jusufu Mehonjiću, vođi sandžačkih komita bilo je povod za napad nad muslimanskim stanovništvom nekoliko dana nakon sahrane. Tada su stradali stanovnici Šahovića i Pavinog Polja nad kojima su ispoljeni neviđeni zločini sa elementima genocida. Prema podacima koje je o ovom slučaju iznio Milovan Đilas (čiji je otac bio učesnik pokolja i svjedok), broj žrtava se procjenjuje na 350. Preživjelo muslimansko stanovništvo više nije moglo ostati tu već je zauvijek napustilo svoje domove tražeći sigurnije utočište. Neke muhadžirske porodice iz Kolašina koje su se nastanile u Sandžaku uzele su prezime Kolašinac dok su drugi zadržali prezimena.

Istraživač Theodor Iphen je opisivao sandžačke gradove, govoreći kako su neki sličniji albanskoj, a neki bosanskoj kulturi i mentalitetu. Za njega su Kolašinci bili sličniji onima u Bosni, ali su imali elemente koja je podsjećala na albansku kulturu:

“Jedinu razliku i individualnost od ostalog, plemena bosanskog čine oni oko Kolašina. Kolašinci pokazuju svoju individualnost u svom karakteru načinu mišljenja, u običajima najposlije i u nošnji i drugim spoljašnjostima, te više naginju albanskim običajima.”

Pred kraj turske vlasti u ovom gradu bio je gradonačelnik poznati alhamijado pjesnik, hafiz Salih Gašević, u vrijeme kada je pisao svoje najpopularnije djelo Mevlud, u čijem uvodu kaže:

’Kad se nađoh u Kolašin kajmekam
znadem da sam puno nikas i ćelam,
moliše me kolašinski prviši:
Ti nama mevlud na bosanski napiši!’

Mevlud na bosanskom jeziku, po molbi Kolašinaca, pisao Salih Gašević, 1890.

U toku Drugog svjetskog rata Kolašin je prelazio iz ruke u ruku 24 puta.

Pjesma o Zejnilu Hadžibuliću i Kralju Nikoli

Oj čestiti knjaz Nikola 
Od ostanka imal dogovora
Da živimo na ognjišta naša
Što djedovi ostaviše nama
“Ja ću tebi dobar savjet dati，
Bjež te prije da vas kiša ne bije
Sad su došla još teža vremena
Za te lično i za vaša plemena
Među nama vama mjesta nema
Bjež te prije da vas kiša ne bije.
Skoči Zejnil na noge lagane
Doviđenja crnogorski kralje.
Ode Zejnil redom pro planina,
Pa dolazi svome Trebaljevu
Pred bijelu kulu Od kamena
Čekala ga sva redom plemena
Pa im Zejnil selam navalijo
Čujte meni moja braćo draga
Moja braćo od raznih plemena
za čekanje nemamo vremena.
To poruči nama kralj Nikola,
Za svakoga ko se Bošnjom zove.
Sad krenuše sva naša plemena.
Žao jeste ali čare nije
Ostaviti sve najmilije.
Ostaviti luke i čitluke
Što dedovi ostaviše njima
Nasred sela groblje bilo.
U to groblje svak po nekog ima
Neko agu, majku ili braću
U tom groblju i grobovi plaču
Jer ih niko posetiti neće
Ni na Bajram donijeti cvijeće.
Sad krenuše preko brda i planina
Da potraže đe ko kog ima.
Neko ode Rogatičkom kraju.
Neko ode ka Pazaru gradu
Neko ode peške Carigradu.
Kolašine grade ljepote
Kolašine grade sramote.
Šta uradiste u loša vremena
Isteraste sva naša Plemena.

Ako imate informacija o historiji sela, pošaljite nam ispod u komentaru.

Stanovništvo:

U naselju Kolašin živi 2197 punoljetnih stanovnika, a prosječna starost stanovništva iznosi 34,8 godina (33,7 kod muškaraca i 35,9 kod žena). U naselju ima 897 domaćinstava, a prosječan broj članova po domaćinstvu je 3,33.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je heterogeno, a u posljednja tri popisa, primijećen je porast u broju stanovnika.

Veliki broj Bošnjaka Sandžaka potiče iz Kolašina. Jako rašireno prezime ‘Kolašinac’.

Ako imate informacija o broju stanovnika i prezimenima, pošaljite nam ispod u komentaru.

Kultura i privreda

Ako imate informacija o broju privredi naselja ili kulturnim dobrima, pošaljite nam ispod u komentaru.

Putem pretrage možete provjeriti ko se sve testirao iz ovog naselja:  BAZA

Izvori: Wikipedia, Poreklo, Bošnjacki DNK projekat